Đánh giá thay đổi nhiệt độ bề mặt đất tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2000 – 2024 bằng dữ liệu MODIS
Article Sidebar
Main Article Content
Đánh giá thay đổi nhiệt độ bề mặt đất tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2000 – 2024 bằng dữ liệu MODIS
Tóm tắt
Nghiên cứu này nhằm đánh giá xu hướng biến đổi nhiệt độ bề mặt đất (Land Surface Temperature – LST) tại tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 2000–2024, sử dụng dữ liệu viễn thám MODIS và các phân tích thống kê chuyên sâu. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thay đổi lớp phủ đất (LULC) diễn ra mạnh mẽ, việc hiểu rõ mối quan hệ giữa LST và các kiểu sử dụng đất trở nên cấp thiết đối với quản lý tài nguyên và quy hoạch phát triển bền vững. Dữ liệu LST được thu thập từ sản phẩm MOD11A1 (MODIS Terra) và xử lý trên nền tảng Google Earth Engine. Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích phương sai (ANOVA), kiểm định xu thế Mann-Kendall và ước lượng tốc độ thay đổi bằng dốc Sen’s slope. Độ chính xác của dữ liệu LST được kiểm chứng bằng so sánh với dữ liệu trạm khí tượng, cho thấy sai số trung bình thấp (MAE = 2,44°C; RMSE = 3,04°C). Kết quả cho thấy LST có xu hướng tăng nhẹ theo thời gian, đặc biệt rõ rệt tại các khu vực đô thị và vùng chuyển đổi từ rừng sang đất nông nghiệp. Rừng và mặt nước duy trì nhiệt độ thấp và ổn định hơn, phản ánh vai trò làm mát của thảm thực vật. Kiểm định thống kê xác nhận sự khác biệt có ý nghĩa giữa các nhóm lớp phủ đất và qua các năm. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo tồn rừng và quy hoạch sử dụng đất hợp lý trong việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Article Details
Tác phẩm này được cấp phép theo Giấy phép quốc tế Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeri Phái sinh 4.0 .
Tài liệu tham khảo
- Hồ Đình Bảo, Phạm Đoàn Phú Quốc, Nguyễn Văn Quang (2019). Đánh giá ảnh hưởng của che phủ thực vật lên nhiệt độ bề mặt thành phố Buôn Ma Thuột giai đoạn 2008 – 2018 sử dụng ảnh vệ tinh Landsat. Kỷ yếu hội thảo GIS toàn quốc (2019), Buôn Ma Thuột, Việt Nam. Trang 133 – 140.
- Y Lam Niê và Nguyễn Hoàng Sơn (2019). Nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp ở huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. Tạp chí khoa học, Trường Đại học sư phạm, Đại học Huế; Số 03(51)/2019.
- Trần Tuấn Thạch (2024). Nghiên cứu diễn biến hạn theo không gian và thời gian trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi, số 82 – 2024, trang 59-68.
- Bonan, G. B. (2008). Forests and climate change: Forcings, feedbacks, and the climate benefits of forests. Science, 320(5882), 1444-1449.
- Hirsch, R. M., J. R. Slack, and R. A. Smith. 1982. Techniques of trend analysis for monthly water quality data. Water Resources Research 18(1):107-121
- Kendall, M. G. 1975. Rank Correlation Methods. Charles Griffin, London.
- Nguyen D.T, Tran T.H., Tran N.L.D., Nguyen T.H.H., Nguyen T.T.H., Nguyen T.O. (2024). Toward high-integrity forest carbon market of ethnic minority groups in Dak Lak province, Vietnam. Heliyon, Volume 10, Issue 22, 2024. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e39998.
- Nguyen, N. T., Pham, C. C. and Nguyen T.N.H. (2023). Applying geographically weighted regression to quantify the impact of impervious surface density on land surface temperature in Ho Chi Minh City, Vietnam. IOP Conference Series, 1170(1), 012018. https://doi.org/10.1088/1755-1315/1170/1/012018
- Nguyen, P. T., Trinh, V. K., Tran, H. T. D., Ton, T. N. T., Nguyen, L. T. T., & Nguyen, A. N. (2024). Evaluating and predicting the impact of land use and land cover change on land surface temperature in Lac Duong district, Lam Dong province, Vietnam. The Journal of Agriculture and Development 23(Special issue 1), 139-154.
- Nguyen, T. T. (2020). Landsat Time-series Images-based Urban Heat Island Analysis: The Effects of Changes in Vegetation and Built-up Land on Land Surface Temperature in Summer in the Hanoi Metropolitan Area, Vietnam. Environment and Natural Resources Journal, 18(2), 177–190.
- Nguyen, X. T., & Kopec, J. (2013). Investigation of Land Cover Change and Land Surface Temperature for the Megacity Ho Chi Minh City using Landsat Imagery. 758–766. https://dblp.uni-trier.de/db/conf/enviroinfo/enviroinfo2013.html#ThinhK13
- Phung Thai Duong and Do Xuan Son (2024). Assessing forest changes in Yok Don National Park and surrounding areas, Dak Lak Province, Vietnam. Journal of Degraded and Mining Lands Management 11(2):5521-5531, doi:10.15243/jdmlm.2024.112.5521.
- Phuong, V. T., Yachongtou, B., Alexsander, I. R., & Thien, B. B. (2024). A 30-Year Analysis of Forest Cover and Land Surface Temperature in Attapeu Province, Lao PDR. Bulletin of the Transilvania University of Braşov, 71–94.
- Sen, P. K. (1968). Estimates of the regression coefficient based on Kendall's tau. Journal of the American Statistical Association, 63(324), 1379–1389. https://doi.org/10.1080/01621459.1968.10480934
- Shen, W., He, J., Huang, C., & Li, M. (2020). Quantifying the Actual Impacts of Forest Cover Change on Surface Temperature in Guangdong, China. Remote Sensing, 12(15), 2354. https://doi.org/10.3390/RS12152354
- Thien, B. B., Ovsepyan, A. E., & Phuong, V. T. (2024). Monitoring Land Surface Temperature Relationship to Land Use and Land Cover in Hai Duong Province, Vietnam. Environment and Natural Resources Journal. https://doi.org/10.32526/ennrj/22/20230194
- Wan, Z. (2013). MODIS Land Surface Temperature Products Users' Guide Collection-6. ERI, University of California, Santa Barbara.
- Wan, Z. (2014). New refinements and validation of the Collection-6 MODIS land-surface temperature/emissivity products, Remote Sens. Environ., 140, 36-45.
- Wan, Z., Hook, S., Hulley, G. (2015). MOD11A1 MODIS/Terra Land Surface Temperature/Emissivity Daily L3 Global 1km SIN Grid V006 [Data set]. NASA EOSDIS Land Processes Distributed Active Archive Center. Accessed 2025-02-19 from https://doi.org/10.5067/MODIS/MOD11A1.006.
- Zhang X., Zhou J., Göttsche F-M, Zhan W., Liu S.and Cao R. (2019). "A Method Based on Temporal Component Decomposition for Estimating 1-km All-Weather Land Surface Temperature by Merging Satellite Thermal Infrared and Passive Microwave Observations". IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, vol. 57, no. 7, pp. 4670-4691, July 2019, doi: 10.1109/TGRS.2019.2892417.